człowiek

1. Człowiek bez charakteru «człowiek o słabej woli»: Po każdym niespełnieniu wracałem do domu, przekonany, że jestem człowiekiem bez charakteru. S. Mrożek, Opowiadania II.

2. Człowiek bez jutra «człowiek niemający perspektyw, szans osiągnięcia czegoś w życiu»: Nie wiąż się z nim, to człowiek bez jutra (...). Roz bezp 1996.

3. Człowiek bez kości «człowiek bardzo wygimnastykowany, zwinny»: Dzieciaki z rozdziawioną gębą patrzyły na tego człowieka bez kości, na to, co potrafi zrobić ze swoim ciałem. Roz tel 1998.

4. Człowiek (ludzie) czynu «o kimś energicznym, skłonnym do działania»: (...) bez słowa podniósł się zza swojego biurka i ucałował mnie z dubeltówy. Przeszliśmy natychmiast do interesów. To był człowiek czynu. R. Antoszewski, Kariera.

5. Człowiek (ludzie) honoru «o kimś godnym szacunku, postępującym według określonych zasad»: (...) jako człowiek honoru, podał się do dymisji po uznaniu niepowodzenia swojej misji. Sport 46/1977.

6. Człowiek (ludzie) interesu «człowiek (ludzie) prowadzący jakąś firmę, jakieś przedsiębiorstwo; biznesmen»: (...) człowiek interesu dokłada wiele starań, by jego klienci czy partnerzy uznali go za wiarygodnego, godnego zaufania (...). M. Gołaszewska, Estetyka.

7. Człowiek na stanowisku «człowiek zajmujący wysokie stanowisko»: Jak każdy człowiek na stanowisku, miał (...) swych zwolenników i wrogów (...). K. O. Borchardt, Szaman.

8. Człowiek poukładany «człowiek rozsądny, działający w sposób przemyślany i przewidywalny»: (...) ja w ogóle jestem człowiekiem dosyć mocno poukładanym, mocno stąpającym po ziemi (...). TV talk 1997.

9. Człowiek starej daty «człowiek niewspółczesny, o niedzisiejszych poglądach»: Jest wizjonerem, lecz zarazem człowiekiem starej daty odwołującym się do lat minionych (...). J. S. Mac, Amway.

10. Człowiek światowy «człowiek obyty, bywały w świecie, prowadzący bogate życie towarzyskie»: (...) podobnie czuł jej mąż (...) wychowanek ekskluzywnych szkół, absolwent Montpellier i Paryża, człowiek światowy, najprawdziwszy Europejczyk, z jakim się kiedykolwiek zetknęła (...). A. Szczypiorski, Początek.

11. Człowiek z charakterem; człowiek charakteru «człowiek o wybitnych cechach psychicznych, o silnej woli»: Paszkiewicz – jeden ze znakomitszych myśliwców, a przy tym wspaniały towarzysz broni i człowiek charakteru – w mig zorientowawszy się, naprawił błąd dowódcy. A. Fiedler, Dywizjon.

12. Ich, nasz, mój itp. człowiek (ich, nasi, moi itp. ludzie) «człowiek (ludzie) należący do jakiegoś zamkniętego środowiska, czyjś zwolennik, ktoś godny czyjegoś zaufania»: (...) pozostaje nam (...) delikatna sprawa kadrowa, kto będzie tym wszystkim zawiadywał. Musi to być przede wszystkim nasz człowiek. R. Antoszewski, Kariera.

13. Mały człowiek (mali ludzie) «człowiek (ludzie) o małej wartości, kierujący się niskimi pobudkami»: (...) ludzie mali i słabi, a zarazem ciemni i nieświadomi mogli łatwo pogrążyć się w nastrojach niepewności i trwogi. F. Ryszka, Noc.

14. Mów, zachowuj się, postępuj itp. jak człowiek (jak ludzie) «mów, zachowuj się, postępuj itp. przyzwoicie, zgodnie z przyjętymi normami»: (...) mów jak człowiek, kiedy ktoś ciebie pyta (...). B. Madej, Półtraktat.

15. Okazać się człowiekiem «ujawnić się jako osoba szlachetna, uczynna, życzliwa»: (...) jeśli chcesz być z nią razem, możesz przejść na tamtą stronę. Imek się okazał człowiekiem i przeszedł. H. Grynberg, Drohobycz.

16. Poczciwości, zacności człowiek «o człowieku zacnym, szlachetnym, uczynnym»: Tutejszy ordynator to zacności człowiek. Powiedział mi, że jeśli znajdę się w opresji, będzie mógł mnie zawsze co najmniej miesiąc przetrzymać w szpitalu. J. Brzechwa, Opowiadania.

17. Robić, zrobić z kogoś człowieka «sprawić, sprawiać, że ktoś stanie się lepszy, bardziej wartościowy»: (...) spotkał na swojej drodze kogoś, kto z niego zrobił człowieka (...). K. T. Toeplitz, Wybór.

18. Swój człowiek «o kimś sympatycznym, godnym zaufania, z kim można się łatwo porozumieć»: (...) nie ma powodu do obaw, swój człowiek, ziemianin z Wielkopolski. T. Bojarska, Świtanie.

19. Wielki człowiek do małych interesów «o kimś przeciętnym, mającym wysokie mniemanie o swojej działalności, o swoich zasługach, sprawiającym wrażenie, że jest kimś wybitnym»

20. Wielki człowiek (wielcy ludzie) «o kimś wyjątkowo szlachetnym, zasłużonym, wybitnym»: (...) od Was bardzo dużo wymagają, bo chcą, aby z Was wyrośli mądrzy, wielcy ludzie. Ks. Tymoteusz, Listy.

21. Wychować, wykierować, wyprowadzić kogoś (się) na człowieka (na ludzi) «pokierować kimś tak, aby zdobył wykształcenie, stanowisko, wykierować (się) na jednostkę wartościową społecznie»: W filozofii naszego życia rodzinnego życie było obowiązkiem. Dla rodziców był to obowiązek wyżywienia dzieci, wychowania ich „na ludzi”, tzn. by stali się ludźmi postępującymi tak, jak tego wymagała tradycja i opinia społeczności, parafii, szerszej rodziny. J. Szczepański, Wizje.

22. Żyć, mieszkać itp. jak człowiek (jak ludzie) «żyć, mieszkać itp. w sposób nieuwłaczający godności ludzkiej»: Matka chciała koniecznie, bym się ożenił z ładną, spokojną tutejszą dziewczyną (...) założył rodzinę i żył jak człowiek. R. Antoszewski, Kariera.

Człowiek dobrej woli zob. wola 1.

Człowiek gołębiego serca, o gołębim sercu zob. gołębi 1.

Człowiek małego ducha zob. duch 1.

Człowiek małego serca, o małym sercu zob. serce 4.

Człowiek małej wiary zob. wiara 1.

Człowiek o twardym, zimnym sercu zob. serce 6.

Człowiek pióra zob. pióro 2.

Człowiek pracy zob. praca 1.

Człowiek sukcesu zob. sukces 1.

Człowiek wielkiego ducha zob. duch 2.

Człowiek wielkiego serca, o wielkim sercu zob. serce 5.

Człowiek zza biurka zob. biurko.

Dusza człowiek zob. dusza 5.

Ktoś jest człowiekiem miękkiego serca zob. miękki 1.

Strzęp człowieka zob. strzęp 4.

Szatan, nie człowiek zob. szatan.

Wyjść na człowieka zob. wyjść 9.

Złoto, nie człowiek zob. złoto 5.